Қуръони карим шафоатчидир
Қуръони карим қиёмат куни Қуръонни ёд олиб кўтарган қорийни шафоат қилади. Суннати Набавия Қуръони карим қиёмат куни соҳибини шафоат қилиб,қорийни “Иллийюн”даражасига кўтаришини таъкидлайди, Абу Умома ал- Боҳилийдан ривоят қилинади:”Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг: “Қуръон ўқинглар,чунки у қиёмат куни соҳибига шафоатчи бўлиб келади”,деганларини эшитдим” - деди. (Муслим ривояти)
Ҳадиси шарифларда Қуръон ўқувчи ҳақида гапирилмоқда. Уни ёдлаган киши бундан авлодир,чунки ҳофиз кўп ўқиш билангина ёд олади. Шу сабабли қорий учун ҳар қандай фазл ҳофизга ҳам берилади, бунинг акси бўлмайди.Валлоҳу аълам.Аллоҳ хузурида қуръоннинг манзил мартабаси буюк бўлар экан,унинг шафоати ҳам Аллоҳ яхши кўрган ҳолатда бўлиши лозим.
Зеро Қуръоннинг шафоати ҳақдир. Демак қорийларга қурон тарафидан бўладиган шафоат мартабаларнинг энг чўққисидир.Қуйида биз Қуръоннинг ўз аҳлига бўлган шафоати ҳақида келган баъзи ривоятларни келтирамиз.Бурайда розияллоху анҳудан: Расулуллоҳ соллолоҳу алайҳи васаллам бундай дедилар: Қиёмат куни қабр очилганда Қуръон ўз соҳибига мадорсиз,юзи оқарган кишига ўхшаб йўлиқади ва унга:Мени танийсанми?”дейди. У: “Танимайман”, дейди. Шунда у сени чошгоҳ иссиғида чанқатган ва кечалари бедор қилган дўстинг қуръон бўламан,албатта хар бир тожир ўз тижоратининг пайида бўлса, сен бугун бутун тижоратларнинг кетида бўласан”, дейди ва мулк ўнг қўлига ва боқийлик чап қўлига берилади. Бошига “виқор” тожи кийгизилади, ота-онасига бу дунёда қийматига тенг бўлмайдиган олий қийматли кийим кийдирилади. Шунда улар: “Нима учун биз бу кийимларни кийдик?” дейишади. Фарзандларингиз Қуръонни ёд олганлиги учун”, дейилади.
Сўнг қорига “ўқи ва жаннат даражалари ва хоналарига кўтарил”, деб айтилади. Ҳофиз Қуръонни тез ёки секин ўқишидан қатъий назар, ўқиган сайин кўтарилиб бораверади (Имом Аҳмад ривояти).
Абдулоҳ ибн Амр розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Эй Аллоҳнинг Расули,Қуръонни қанчада хатм қилай?»дедим.
«Уни бир ойда хатм қил», дедилар.
«Албатта, менинг ундан афзалга ҳам тоқатим етади», дедим.
«Уни йигирма кунда хатм қил», дедилар.
«Албатта, менинг ундан афзалга ҳам тоқатим етади», дедим.
«Уни ўн беш кунда хатм қил», дедилар.
«Албатта, менинг ундан афзалга ҳам тоқатим етади», дедим.
«Уни ўн кунда хатм қил», дедилар.
«Албатта, менинг ундан афзалга ҳам тоқатим етади», дедим.
«Уни беш кунда хатм қил», дедилар.
«Албатта, менинг ундан афзалга ҳам тоқатим етади», дедим.
У зот менга рухсат бермадилар».
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким Қуръонни уч кундан озда ўқиса яхши англамапти», дедилар». Иккисини Абу Довуд ва Термизий ривоят қилган.
Қуръони Каримни хатм қилиш мудатларининг энг ози етти. Беш ёки уч кун бўлиши хатм қилувчиларнинг ҳолига қараб бўлади.
Қуръони Каримни хатм қилишга имкони ҳар қанча катта бўлса ҳам уч кундан озга рухсат йўқ. Ҳанафий мазҳаби уламолари ҳам шу қавлни маҳкам тутганлар.
Уламоларимиз Қуръони Карим қироати одоби ҳақидаги барча далилларни ва мулоҳазаларни ўрганиб чиққанларидан кейин хулоса қилиб бу одобларни қуйидагича тартибга соладилар:
- Қуръони Каримни қироат қилувчи таҳоратли бўлиши лозим.
- Қуръони Каримни қироат қилувчи одобли бўлиши керак.
- Қуръони Каримни қироат қилувчи чўкка тушиб тавозуъ билан ўтириши керак.
- Қуръони Каримни қироат қилувчи чордана қуриб, ёндошлаб ёки мутакаббир сифатда ўтирмаслиги керак.
- Қуръони Каримни қироат қилувчи учун энг афзал ҳолат тик турган ҳолида намозда ва масжидда ўқимоқликдир.
- Қуръони Каримни қироат қилувчи ўзининг муҳим ишларини ташламаслиги керак. Ишдан бўшаганда қироат қилади.
- Қуръони Каримни қироат қилувчи учун қироат кўпайиб баданига зарар етказадиган бўлмаслиги керак.
- Қуръони Каримни қироат қилувчи ўта шошилиб тартил ва тажвидни бузмаслиги керак.
- Қуръони Каримни қироат қилувчи оддий шахс бўлса ҳар куни бир порадан ўқиб бир ойда бир марта хатм қилиб туриши керак.
- Қуръони Каримни қироат қилувчи қироатни кўп қилмоқчи бўлса уч кунда бир марта хатм қилиши керак.
- Қуръони Каримни қироат қилувчи хатм қилганидан кейин Аллоҳ таолога дуо қилиши марғубдир. Ибн Масъуд розияллоҳу анҳу, Қуръони Каримни хатм қилган киши учун мустажоб дуо бордир, деганлар. Анас ибн Молик розияллоҳу анҳу қачон хатм қилсалар аҳли аёлларини жамлаб дуо қилар эдилар.
- Қуръони Каримни қироат қилувчи имкони борича тиловатни чиройли қилишга ҳаракат қилмоғи мустаҳабдир.
- Қуръони Каримни қироат қилувчи қироатни ичида қилмоғи мустаҳабдир. Бу ўзига эшитиладиган қироатдир.
- Қуръони Каримни қироат қилувчи баъзи мақсадлар учун овозини баланд қилиб қироат қилса ҳам жоиз.
- Қуръони Каримни қироат қилувчининг мусҳафи бўлса ўша мусҳаф қаровсиз қолмаслиги учун ҳар куни маълум оятларни бўлса ҳам унга қараб ўқиб турмоғи лозим.
- Қуръони Каримни қироат қилувчи доимо ўзи ўқиётган калом башарнинг эмас Аллоҳ таолонинг каломи эканини ва У зотнинг улуғлигини ҳис қилиб турмоғи лозим.
- Қуръони Каримни қироат қилувчи ўзи ўқиган ҳар бир оятни тадаббур қилмоғи жуда ҳам яхши ишдир.
Бу одобларни ўзида мужассам қилиб қуръонга муҳаббат билан киришган банда бемисл ажрларга эришади иншаоллоҳ.
Абдурашид Яқубжанов
“Ҳидоя”ўрта махсус ислом билим юрти талабаси
