Qur'oni karimning mashhur tafsirlaridan biri...
“Tafsir al-Qurtubiy” — Qurʼonning taniqli va keng eʼtirof etilgan tafsiri boʻlib, uning muallifi mashhur Andalusiyalik olim Al-Qurtubiy (Abu Abdulloh Muhammad ibn Ahmad al-Ansoriy al-Qurtubiy). Uning Qur'on tafsiri sohasida durdona hisoblangan asari islom ilmiga sezilarli ta'sir ko'rsatdi va Qur'on ulamolari va talabalari tomonidan o'rganilib, havola qilinishda davom etmoqda.
13-asrda yashagan Al-Qurtubiy turli islom fanlari, jumladan, Qur'on tafsiri, hadis (payg'ambarlik an'analari), islom fiqhi, ilohiyot va arab tili bo'yicha o'z tajribasi bilan mashhur bo'lgan juda hurmatli olim edi. Uning keng qamrovli bilimi, ilmiy mulohazalari “Tafsir al-Qurtubiy” nomli monumental asarida yaqqol namoyon bo‘ladi.
“Tafsir al-Qurtubiy” Qurʼon tafsiriga puxta va keng qamrovli yondashuvi bilan ajralib turadi. Al-Qurtubiy Qurʼon oyatlarini toʻliq va ishonchli sharhlash uchun turli manbalardan, jumladan, tilshunoslik tahlili, tarixiy kontekst, hadislar, ilmiy ijmo va avvalgi olimlarning taʼlimotlaridan foydalanadi.
“Tafsir al-Qurtubiy”ning oʻziga xos xususiyatlaridan biri uning Islomdagi turli mazhablardan koʻp nuqtai nazar va talqinlarni taqdim etishga urgʻu berishidir. Al-Qurtubiy ko'pincha turli fikrlar va nuqtai nazarlarni o'rganadi, bu esa o'quvchilarga islom ilmi doirasidagi talqin an'analari haqida kengroq tushunchaga ega bo'lish imkonini beradi.
Tafsir Qur'onning ilohiy, huquqiy, axloqiy va ma'naviy jihatlarini o'z ichiga olgan keng mavzularni qamrab oladi. Al-Qurtubiyning mulohazali tafsirida oyatlar mazmuni, ularning hozirgi zamon muammolariga aloqadorligi va mo‘minlar hayotidagi amaliy tatbiqlari chuqur o‘rganiladi.
Muallif “Tafsir al-Qurtubiy” asarida Qur’onga chuqur hurmat ko‘rsatib, uning tafsiriga tavoze va ehtirom bilan yondashadi. U Qur'on matni bilan ehtiyotkorlik va hurmat bilan shug'ullanish zarurligini ta'kidlab, o'quvchilarni uning chuqurligi va murakkabligini tushunishga undaydi, shu bilan birga uning chuqur xabarlarini tushunishga harakat qiladi.
“Tafsir al-Qurtubiy” o‘zining ilmiy chuqurligi, ravshanligi va aqliy qat’iyligi bilan keng e’tirof etilgan. Uning ta'siri Islom olamidan tashqarida ham bor, chunki u butun dunyo bo'ylab Qur'onshunoslik va islom ilmlari sohasidagi olimlar va tadqiqotchilar tomonidan o'rganilgan va ularga havola qilingan.
“Tafsir al-Qurtubiy”ning doimiy dolzarbligi va ta’siri uning doimiy o‘rganilishi va avlodlar o‘rtasida e’tirof etilishidan dalolat beradi. Asar Qur'onni chuqurroq tushunishga intilayotgan talabalar, olimlar va keng kitobxonlar uchun bebaho manba bo'lib qolmoqda.
Xulosa qilib aytganda, “Tafsir al-Qurtubiy” uning muallifi Al-Qurtubiyning chuqur bilimdonligi va bilimdonligidan dalolat beradi. Uning keng qamrovli va tushunarli tafsirlari kitobxonlarni ilhomlantirishda va tarbiyalashda, ularga Qur'onni chuqurroq tushunishni ta'minlashda va ilohiy xabarni tushunishlarini yanada boyitishda davom etmoqda.
Karimov Muhammadrosul
“Hidoya” o'rta-maxsus islom
bilim yurti talabasi
