Болаларни китоб ўқишга ўргатиш йўллари
Болаларга китоб ўқишга қизиқтириш ва уларда китоб ўқиш одатини шакллантириш бир неча босқичли жараён бўлиб, сабр ва изчилликни талаб қилади. Қуйида болаларни китоб ўқишга ўргатишда самарали усуллар ҳақида маълумот берамиз:
1. Китобларга қизиқтиришни эрта ёшдан бошланг
Болаларга китобга бўлган қизиқишни эрта ёшдан шакллантириш муҳим. Болаликдан уларга рангли ва йирик расмли китоблар ўқиб беринг. Бу уларда китобга нисбатан қизиқиш уйғотади ва улар учун китоб ўқиш завқли бўлиб кўринади.
2. Кундалик ўқиш вақти ажратинг
Ҳар куни ўқиш учун маълум вақт ажратиш болаларни мунтазам китоб ўқишга ўргатишда ёрдам беради. Масалан, уйқудан олдин ёки эрталаб бир неча дақиқа давомида уларга қизиқарли китоб ўқиб бериш ёки уларни ўқишга чақириш яхши одат бўлади.
3. Китобни завқли тарзда ўқиб беринг
Китоб ўқиш жараёнини жонли қилинг. Воқеаларни ранг-баранг овозлар ёки қувноқ қиёфалар билан тасвирлаб беринг. Болаларга китоб мазмунини тўлиқ тушунтириш учун улар билан савол-жавоб қилинг. Бу усул уларни ҳикояга жалб қилади ва китобни қизиқарли қилади.
4. Боланинг қизиқишларига мос китоблар танланг
Ҳар бир боланинг қизиқиши ҳар хил. Уларга ёқадиган мавзуларга оид китоблар танланг. Масалан, ҳайвонлар, автомобиллар, эртаклар ёки илмий кашфиётлар ҳақидаги китоблар уларга қизиқарли бўлиши мумкин. Боланинг қизиқишига мос китоблар танлаш унинг ўқишга бўлган қизиқишини оширади.
5. Китоблар учун махсус жой яратинг
Боланинг китобларга эга бўлиши ва уларни олиб ўқиши осон бўлиши учун уйда кичик китоб жавони ёки болалар учун махсус китобхона тайёрланг. Бу болага ўз китоблари билан мустақил танишиш имконини беради.
6. Китобни ўқишни рағбатлантиринг
Боланинг ўқишга интилишиникучайтиришучун уни рағбатлантиринг. Масалан, ҳар ўқилган китоб учун унга мақтовлар айтиш ёки кичик совғалар бериш мумкин. Бу болани янада кўпроқ ўқишга ундайди.
7. Китоб ўқишда ўрнак бўлинг
Бола катталардан ўрнак олади. Сиз ўзингиз ҳам мунтазам китоб ўқишингиз ва унга китоб ўқишни намоён қилиб берсангиз, бола ҳам сизга эргашади. Оилада китоб ўқишга бўлган муносабат болага катта таъсир кўрсатади.
8. Китоб ўқишни қизиқарли машғулотга айлантиринг
Китоб ўқишни фақат ўқиб чиқиш эмас, балки ўқилган мазмунни биргаликда муҳокама қилиш, эртак қаҳрамонлари ҳақида суҳбат қилиш ёки ўша ҳикоя асосида биргаликда ўйин ўйнаш орқали болаларга китоб ўқишни завқли ва қизиқарли қилиш мумкин.
9. Боланинг ўқишини назорат қилинг
Бола ёшига мос китобларни ўқишига эътибор беринг. Унинг қандай китоблар ўқиётганини ва ўқиш жараёнида қандай натижаларга эришаётганини кузатинг. Агар бола қайсидир китобни тушунмай қолса, унга ёрдам беринг ёки тушунарлироқ китоб танланг.
10. Китоб ўқишни одатга айлантиринг
Боланинг китоб ўқишни одат қилиб олиши учун мунтазам ва изчиллик билан унга амал қилинг. Ҳар куни камида бир неча дақиқа китоб ўқиш боланинг кундалик тартибига кирса, у китоб ўқишни ўзининг одатига айлантириши осон бўлади.
Болаларга китоб ўқишга ўргатиш уларнинг келажакда билимли, фикрловчи ва мустақил шахс бўлиб етишишлари учун муҳимдир. Китоб ўқиш болаларда фикрлаш қобилиятини ривожлантириб, уларнинг дунёқарашини кенгайтириб боради.
Алишер Муҳиддинов
“Ҳидоя” ўрта махсус ислом
таълим муассасаси ўқитувчиси
