Ato Ibn Abu Rabohning go'zal nasihatlari

Ko'fa ulamolaridan Muhammad Ibn Suqo ziyoratchilardan bir jamoaga nasihat qila turib aytdilar:

-Sizlarga bir nasihat so'zlab beraymi? Shoyadki menga manfaatli bo'lgani kabi sizlarga ham manfaatli bo'lsa!

- Ha albatta deb javob qaytarishdi.

Ibn Suqo dedilar:

- Ato ibn Abu Raboh menga nasihat qila turib, “Ey birodarimning o'g'li bizdan oldingilar ortiqcha so'zlashni yoqtirishmas edi” - dedilar. Men u kishiga qarata:

- Ularning nazdilarida "Ortiqcha so'zlash" o'zi nima, dedim. 

Menga javob qilib:

- Allohning Kalomini o'qish va tushunish, Rosulalloh sollallohu alayhi vasallamning hadislarini rivoyat qilish, amru ma'ruf va nahiy munkar, Allohga yaqinlashtiradigan ilmdan yoki senga kerak bo'ladigan ehtiyojing va yumushlaringni gapirishdan boshqa har bir so'z "Ortiqcha so'zlashdir", deb aytdilar. Shundan so'ng yuzlarimga o'tkir nazar ila boqib, inkor qilasizlarmi?! Alloh taolo o'zining kalomida aytadi:

{ وَإِنَّ عَلَیۡكُمۡ لَحَـٰفِظِینَ }

Holbuki, ustingizdan kuzatib turguvchilar bordir. (Ular har bir harakatni kuzatuvchi farishtalardir).

{ كِرَامࣰا كَـٰتِبِینَ }

Ular xurmatli, yozib turguvchilardir. (U ikki farishtani Alloh mukarram qilgandir). Oyatlari bilan xitob qildilar va  nasihatlarida davom etib:

{ عَنِ ٱلۡیَمِینِ وَعَنِ ٱلشِّمَالِ قَعِیدࣱ }

O'ngda va chapda o'tirgan xollarida kutib olurlar. (Bandani tilidan chiqadigan har-bir so'zni kutib oladilar).

{ مَّا یَلۡفِظُ مِن قَوۡلٍ إِلَّا لَدَیۡهِ رَقِیبٌ عَتِیدࣱ }

U biror so'z aytmas, magar xuzurida (farishta) hoziru nozir. (Doimo hozirdirlar, darrov yozib qo'yadilar).

Agar bizlardan birimizga shu farishtalar amallarimizni bitib qo'ygan sahifamizni oshkor qilinsa uyalib qolmaydimi? Zero shunday bo'lsa dini va dunyosidan bo'lmagan juda ko'p narsalarni topadi dedilar.

Xulosa o'rnida Robbimiz bizga ne'mat qilib bergan, u bilan O'zini va kalomini  zikr qiladigan va Nabiy va Rosullariga salovat aytadigan bu tilimizdir. Bu azoyimizni asl vazifasi ham Ato ibn Abu Raboh sanab o'tgandan boshqasi emas. 

Shu o'rinda Abu Zar roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisga yuzlansak:

من حسب كلامه من عمله قل كلامه إلا فيما يعنيه

"Kimki so'zlarini amalidan deb hisoblasa, ahamiyatsiz o'rinlarda so'zi oz bo'ladi".

Foydasiz va muhim bo'lmagan o'rinlarda so'zlarimizni ko'payishi, sahifamizda zararimizga hujjatlarni ko'payishidir.

Abdulahad

“Hidoya” o'rta maxsus islom ta'lim 
muassasasi 56-guruh talabasi