Мужаддиди алфи соний – Имом Раббоний қоддасаллоҳу сирроҳу

Аҳмад ибн Абдулаҳад ибн Зайн ал-обидийн ас-Сирҳиндий ал-Форуқий ан-Нақшбандий 971 йил 14 шаввол (1564 йил 26 май)да Сирҳинд шаҳрида таваллуд топган. Туғилган йилини “Хошиъ” (Қўрқувчи) сўзининг абжад ҳисобидан чиқарганлар. Хайриддин аз-Зириклий (1893-1976)нинг фикрича, у Деҳли ва Лоҳур шаҳарлари оралиғида жойлашган Сиҳринд (Шерлар ўрмони) деб номланган шаҳардандир. У чаҳорёрлардан бири Умар ибн ал-Хаттоб ал-Форуқ (585-644) авлодидан бўлгани учун ал-Форуқий нисбасини ҳам олган. Ҳинднинг таниқли олимларидан Абдулҳаким ас-Сиёлкутий (вафоти 1067/1656) биринчилардан бўлиб Аҳмад ас-Сирҳиндийни иккинчи минг йилликнинг мужаддиди деб эътироф қилди ва шахсиятини ҳурмат қилиб улуғлади. Натижада бутун дунёда уни “Мужаддиди алфи соний” дея ҳурмат билан тилга олинадиган бўлди.

Аҳмад ас-Сирҳиндий 1034 йил 27 сафар (1624 йил 9 декабрь)да ўз шаҳрида вафот этган...

... Имом Раббоний Қодирий, Суҳрaвaрди, Чишти, Кубравий тариқатларининг шайхи эди. Лекин у энг муҳими нақшбандия тариқати шайхи сифатида танилган. Имом Раббоний Нақшибандия йўлининг асосчиси Абу Бакр эканини эслатиб, бу йўлнинг маънавий алоқаси барча алоқалардан устун эканлигини таъкидлади.‌‌

Чунки бу Абу Бакрнинг ўзига бориб тақаладиган алоҳида алоқадир. Накшибандия тариқатининг яна бир хусусияти шундаки, унда бошқа тариқатлар учун орзу қилинган якун йўлнинг бошида қўйилган. Шоҳ Нақшибанд: «Биз якунни бошида қўйдик», деган экан. Тариқатдаги якуний мақсад Парвардигорга эришишдир ва бу ютуқ турли даражаларга эга. Нақшибандия тариқати тарафдорлари саёҳатнинг энг бошида Раббийга етишиш неъматига эга бўладилар.

Айнан ундан кейин Нақшбандия тариқати «Мужаддид алфи саний» (ИИ минг йилликнинг янгиловчиси) номли фахрий лақаби туфайли «Мужодидия» деб атала бошланди. Муҳаммад ал-Боқий унинг муршиди бўлди.

Нақшбандия йўлини ўрганган Шайх Муҳаммад Баки Биллоҳ билан Имом Раббоний Деҳлида учрашди. Бу икки улуғ зот – Хожи Муҳаммад Имканоға томонидан Имом Раббонийга кўрсатма бериш учун юборилган Муҳаммад Боқи Билляҳ ва Имом Раббонийнинг ўзлари учрашиши икки денгизнинг қўшилиши каби эди. Икки ойдан сўнг Имом Раббоний ўзининг ажойиб қобилиятлари туфайли Муҳаммад Боқи шайх ҳузурида бутун руҳий тараққиёт йўлини босиб ўтади. 

Имом Раббоний руҳий камолот йўлини «ляфза жалол» деб аталган зикрдан бошлаган, сўнгра ғайбет, фен, жамғарма, саҳв ва сеқрлардан ўтиб, «мушаҳод» даражасига етади. Мушаҳад ҳолатида яратилган оламдан ҳар бир заррани Аллоҳ таоло кўриниб турадиган дарча сифатида идрок қила бошлайди. Кейин борлиғининг ҳар бир заррасида Улуғ Аллоҳни кўра бошлайди. Ва у Яратгувчини олам билан қўшилиб кетаётганини кўради, алоҳида эмас, унинг ташқарисида ҳам, ичида ҳам эмас, кейин у Қодир Аллоҳни олам билан алоқада бўлмаган ҳолда идрок эта бошлайди, лекин унга тушунарсиз тарзда таъсир қилади. Тафаккур қилинган боғланиш Аллоҳнинг "ат-Таквин" (Яратувчи) сифатининг бир кўринишидир. У шайхга ҳис-туйғуларини билдирганидан сўнг, унга руҳий йўл-йўриқ бериш учун рухсат берди.

Нақшбандия тариқатининг Имом Раббоний қоддасаллоҳу сирроҳугача бўлган олтин занжири (Силсила-и заҳаб)

1. Набиййимиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи вассаллам
2. Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳу
3. Салмон ал-Фориси розияллоҳу анҳу
4. Қосим ибн Муҳаммад қоддасаллоҳу сирроҳу
5. Жафар Содиқ қоддасаллоҳу сирроҳу
6. Абу Язид Бастомий қоддасаллоҳу сирроҳу
7. Абул-Ҳасан ал-Ҳарақоний қоддасаллоҳу сирроҳу
8. Абу Али Формадий қоддасаллоҳу сирроҳу
9. Юсуф Ҳамдоний қоддасаллоҳу сирроҳу
10. Абдул Холиқ Ғиждувоний қоддасаллоҳу сирроҳу
11. Хожа Ориф Ревгари қоддасаллоҳу сирроҳу
12. Маҳмуд Анжир Фағнавий қоддасаллоҳу сирроҳу
13. Али Ромитаний қоддасаллоҳу сирроҳу
14. Муҳаммад Бобо Самосий қоддасаллоҳу сирроҳу
15. Саййид Амир Кулол қоддасаллоҳу сирроҳу
16. Баҳоуддин Нақшбанд қоддасаллоҳу сирроҳу
17. Алоуддин Аттор қоддасаллоҳу сирроҳу
18. Ёқуб Чархий қоддасаллоҳу сирроҳу
19. Убайдуллоҳ Аҳрор қоддасаллоҳу сирроҳу
20. Муҳаммад Зоҳид қоддасаллоҳу сирроҳу
21. Дарвеш Муҳаммад қоддасаллоҳу сирроҳу
22. Муҳаммад Амканакий қоддасаллоҳу сирроҳу
23. Муҳаммад Боқий қоддасаллоҳу сирроҳу
24. Имом Раббоний‌‌ қоддасаллоҳу сирроҳу

Маҳмудов Калимуллоҳ
таълим муассасаси ўқитувчиси