“Alloh – Al-Wakīl” ismi va Tavakkulning iymondagi o‘rni
Islom aqidasida Alloh taoloning go‘zal ismlari – Asmo ul-husno – banda qalbini tarbiyalovchi, iymonini mustahkamlovchi eng muhim manbalardandir. Ana shu buyuk ismlardan biri — “Al-Wakīl”dir. Bu ism Allohning bandalar ishini o‘z zimmasiga oluvchi, ularning manfaatlarini eng mukammal tarzda boshqaruvchi Zot ekanini ifodalaydi. Ushbu tushuncha bevosita tavakkul bilan bog‘liq bo‘lib, uni anglash musulmon hayotida chuqur ruhiy tayanch vazifasini bajaradi.
“Al-Wakīl” ismining ma’nosi
Arab tilida vakil so‘zi ishni boshqaruvchi, mas’ul bo‘luvchi va natijani ta’minlovchi shaxsni anglatadi. Alloh taolo haqida esa “Al-Wakīl” deyilganda:
Bandalarning dunyoviy va oxirat ishlarini boshqaruvchi,
Ularning manfaatini eng yaxshi biluvchi,
Har bir holatni hikmat bilan tartibga soluvchi Zot nazarda tutiladi.
Inson reja tuzadi, sabablarni qiladi, ammo natijani yaratish faqat Allohning ixtiyoridadir. Shu sababli haqiqiy musulmon o‘z ishini Allohga topshiradi va Uning hukmiga rozi bo‘ladi.
Tavakkul – iymonning yuksak darajasi
Tavakkul faqatgina so‘z bilan “Allohga topshirdim” deyish emas. U uch asosga tayanadi:
1. Sababni qilish (harakat va mehnat)
2. Natijani Allohga topshirish
3. Qalbda xotirjamlikni saqlash
Qur’oni karimda Alloh taolo marhamat qiladi: «Kim Allohga tavakkul qilsa, bas, U unga kifoya qiladi» (Taloq surasi, 3-oyat)
Bu oyat tavakkul qilgan bandaning hech qachon zoye bo‘lmasligini, unga Allohning o‘zi yetarli bo‘lishini bildiradi. Haqiqiy tavakkul insonni qo‘rquvdan, waswasadan va kelajak tashvishidan xalos etadi.
Qur’on va sunnatda tavakkul
Sahobalar og‘ir vaziyatda: «Hasbunallohu va ni‘mal wakil» (“Bizga Alloh yetarli va U qanday ham go‘zal vakildir”) — deganlar.
Bu ibora musulmonning shioriga aylangan bo‘lib, u umid, ishonch va qat’iyat ramzidir.
Yana Qur’onda: «O‘limsiz tirik Zotga tavakkul qil» (Furqon surasi, 58-oyat)
Bu oyat Allohdan boshqa hech kim mutlaq suyanishga loyiq emasligini ochiq ko‘rsatadi.
Allohning bandaga nisbatan uch marhamati
Matnda juda nozik va chuqur ma’no ifodalangan. Unda Allohning bandasiga bo‘lgan e’tibori uch bosqichda tasvirlanadi:
1. Kifoya bilan boshladi – banda ehtiyojini qondirdi
2. Husn riyoat bilan parvarish qildi – doimiy ravishda asradi
3. Go‘zal viloyat bilan yakunladi – oxirini hayrli qildi
Bu Allohning nafaqat yaratganini, balki doimo qo‘llab-quvvatlayotganini ko‘rsatadi.
Tavakkulning inson hayotiga ta’siri
Tavakkul qilgan inson:
Ruhan xotirjam bo‘ladi
Sinovlarga bardoshli bo‘ladi
Natijadan qat’i nazar rozi bo‘ladi
G‘am va tashvishdan yiroq bo‘ladi
Chunki u biladiki, uning ishini “Al-Vakīl” – eng adolatli va rahmli Zot boshqarmoqda.
Xulosa
“Alloh – Al-Vakīl” ismi musulmon qalbiga chuqur ishonch, sabr va xotirjamlik baxsh etadi. Tavakkul esa zaiflik emas, balki iymonning eng oliy ko‘rinishidir. Kim Allohga suyanib, ishini Unga topshirsa, albatta najot topadi. Chunki Alloh bandalariga eng yaxshi Vakildir.
Munavvarov Ahror
Ta'lim muassasasi 2-kurs talabasi
