Vijdon erkinligi — inson erki va huquqining muqaddas asosi

Vijdon erkinligi insonning o‘z ichki e’tiqodlari, qarashlari va axloqiy qadriyatlarini erkin ifoda etish huquqidir. Tarixda bu tushuncha ko‘pincha diniy va siyosiy ta’qiblar sababli cheklangan. O‘rta asrlarda ko‘plab insonlar vijdon erkinligi sababli jazolangan, qiynoqlar qo‘llanilgan. Buyuk inqiloblar va inson huquqlari harakatlari natijasida 18-19-asrlarda vijdon erkinligi haqidagi g‘oyalar rivojlandi va konstitutsiyalarda o‘z ifodasini topdi. Hozirgi zamonda esa ko‘pgina davlatlarda insonning vijdon erkinligini himoya qiluvchi qonunlar ishlab chiqilgan. Bu erkinlik har kimga o‘z e’tiqodini erkin tanlash, o‘zgalar qarashlariga hurmat bilan munosabatda bo‘lish imkonini beradi. Shu bilan birga, vijdon erkinligi boshqalar huquqlariga zid bo‘lmasligi kerak, chunki jamiyat tinchligi va o‘zaro hurmat muhimdir. Umuman olganda, vijdon erkinligi insonning asosiy huquqlaridan biri sifatida qadrlanadi va jamiyat taraqqiyotining poydevorini tashkil etadi. 

Vijdon erkinligi vaqtlar davomida ko‘plab sinovlardan o‘tgan va bugungi kunda inson erkinligi va shaxsiy daxlsizligining ajralmas qismi sifatida tan olingan. Bu huquq har bir kishiga o‘z qarashlari va e’tiqodlarini erkin ifoda etish imkonini beradi, shu bilan birga jamiyatda hamjihatlik va bag‘rikenglikni ta’minlaydi. Vijdon erkinligini hurmat qilish orqali biz nafaqat shaxsiy ozodlikni, balki ijtimoiy tinchlik va barqarorlikni ham mustahkamlaymiz. Shunday ekan, vijdon erkinligini saqlash va rivojlantirish har bir demokratik jamiyatning eng muhim vazifalaridan biridir.

Alijonov Kamoliddin

ta'lim muassasasi 55-guruh talabasi