Nafsga qarshi kurash: insoniyatning abadiy sinovi.
Insoniyat tarixidagi eng buyuk kurash — bu nafs bilan bo‘ladigan kurashdir. Bu jang har bir inson qalbi va ongi ichida sodir bo‘ladi. Nafs xuddi do‘stdek ko‘rinib, aslida insonni halokatga yetaklovchi yashirin dushmandir. Uning istaklari chiroyli va jozibador bo‘lib tuyuladi, ammo oxir-oqibat insonning aqlini ko‘r qilib, uni to‘g‘ri yo‘ldan adashtiradi.
Nafsning hiylalari
Nafs insonni o‘z tuzog‘iga ilintirish uchun turli usullardan foydalanadi. U har bir kishining zaif tomonini yaxshi biladi va aynan o‘sha joydan hujum qiladi. Masalan, dangasalikni "dam olish" deb, o‘zgalarni yomon ko‘rishni "adolat" deb, hasadni esa "yutuqqa intilish" deb ko‘rsatadi. Nafs o‘zining haqiqiy yuzini yashirib, qalbni asta-sekin gunohlar botqog‘iga tortadi.
Ammo, unutmaslik kerakki, nafsga berilish – bu ozodlik emas, balki qullikdir. Nafsga qul bo‘lgan kishi nafaqat diniy, balki dunyoviy hayotida ham muvaffaqiyatsizlikka uchraydi. Uning hayoti doimiy ichki ziddiyatlar, pushaymonlik va stress bilan to‘la bo‘ladi.
Aql – najot kaliti
Nafsga qarshi turishda insonning eng kuchli quroli bu — uning aqlidir. Alloh taolo insonni aql ne’mati bilan sharafli qildi. Aql bizga yaxshilikni yomonlikdan, haqiqatni yolg‘ondan ajratishga yordam beradi. U nafsning hiyla-nayranglarini fosh etadi va bizni to‘g‘ri yo‘ldan yuritadi. Aql va nafs o‘rtasidagi kurashda aql ustun kelsa, inson hayotida osoyishtalik va muvaffaqiyat hukm suradi.
Shu sababli, buyuk donishmandlar aqlga quloq solishni hayotning eng asosiy qoidasi deb bilishgan. Ular nafs xohishlariga qarshi turish uchun sabr-toqatni va iymonni mustahkamlashni tavsiya qilishgan. Zero, aql va iymon birgalikda nafsning barcha hujumlariga qarshi qalqon bo‘la oladi.
Xulosa qilib aytganda, nafsga qarshi kurash — bu faqatgina diniy majburiyat emas, balki o‘zligini anglash va shaxsiy kamolotga erishish yo‘lidir. Nafsga berilish – yo‘qotish, unga qarshi kurashish esa chinakam yutuqdir. Hayotimizda doimo aqlga tayangan holda yashasak, nafaqat o‘zimiz, balki butun jamiyatimiz uchun ham nurli kelajak yaratgan bo‘lamiz.
Ziyayev Abdulqahhor
ta'lim muassasasi o'qituvchisi
