Маккий ва Маданий суралар

Куръони карим суралари 114 бўлиб, улар қаерда нозил бўлгани жихатидан 3 га бўлинади. 

1. Маккий (маккада нозил бўлган суралар)
2. Маданий (мадинада нозил бўлган суралар)
3. Макка ва Мадинада нозил бўлган суралар. 

Яъни пайғамбар алайҳиссаломнинг Маккада яшаган даврларида, сўнг ҳижрат қилиб Мадинада яшаган даврларида нозил бўлган суралар.

Маккада нозил бўлган сураларнинг белгилари:

1. Сажда ояти бор суралар (Раъд сурасидан ташқари)
2. Ичида "كلا" лафзи бор суралар (бу лафз 2 чи 15 порада 15та сурада 33 марта келган)
3. Қуръондаги "يأيها الناس" жумласи бор аксар суралар
4. Анбиёлар ва ўтган умматларнинг қиссалари бор суралар (Бақара сурасидан  ташқари)
5. Одам Ато ва Шайтон қиссалари бор суралар (Бақара сурасидан ташқари)
6. Қуръонда "ألم" каби муқоттоат харфлари билан бошланган суралар (Бақара ва Оли Имрон сураларидан ташқари)
7. Маккий сураларнинг оятлари қисқа бўлади.
8. Аллоҳнинг ягоналиги ва сифатлари 
- Қуръон ва пайғамбарларнинг хақлиги
- Мушриклар танқиди 
- Мусулмонларга хос одоб-ахлоқ
- Қиёмат куни ва унинг аломатлари
- Эътиқод масалалари каби мавзулар баён қилинган суралар маккий суралардир.

2. Маданий сураларнинг белгилари:

1. Фарз ибодатлар хақида оятлар бор суралар.
2. Мунофиқлар хақида оятлар бор суралар.
3. Аҳли китоблар билан тортишувлар зикр этилган оятлар бор суралар.
4. Насоро ва Яҳудийларга хитоб оятлар бор суралар. 
5. Узун-узун оятлар бор суралар 
6. Муомала
- Оила масалалари
- мерос масалалари
- уруш, тинчлик каби мавзуларда оятлари бор суралар маданий суралардир.

3. Макка ва Мадинада нозил бўлган суралар:

1. Хаж сурасининг 4 ояти маккий қолганлари маданийдир 
2. Маъун сурасининг 1-3 оятлари маккий, 4-7 оятлари маданийдир 
3. Аъроф сурасининг бир неча оятлар маданий қолганлари маккийдир.

Наср сураси видолашув хажжида Минода (Маккада) нозил бўлган охирги сура бўлсада ҳижратдан кейин нозил бўлгани учун Маданий сура хисобланади.  114 сурадан 28 таси маданий, 86 таси маккийдир.

Валиев Абдулазиз

"Ҳидоя" ўрта махсус ислом
билим юрти талабаси