Qur'oni Karim (2-qism)

b) Buyuk mo‘jiza. Mo‘jiza degani- odatdan tashqari hosil bo‘ladigan, Payg‘ambarlar tomonidan sodir bo‘ladigan ojiz qoldiruvchi narsadir. Qur’oni Karim ham Payg‘ambarimizga yuborilgan eng katta mo‘jizalardan biridir.

Avval o‘tgan Payg‘ambarlarning mo‘jizalari moddiy mo‘jizalar bo‘lib, har bir Payg‘ambarning bu dunyoda turishiga bog‘liq qilingan edi. 

O‘sha Payg‘ambar alayhimussalomlarni bu dunyodan o‘tishlari bilan, u zotlarga berilgan mo‘jizalar ham o‘z kuchini yo‘qotar edi.  

Chunki,Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallamgacha bo‘lgan barcha Payg‘ambarlarning shariatlari vaqtinchalik edi. Shuning uchun ularning mo‘jizalari ham vaqtinchalik bo‘lgan. Lekin Payg‘ambarimiz solallohu alayhi vasallamni shariatlari qiyomat qoim bo‘lgunicha boqiy bo‘lganidan, u zotning asosiy mo‘jizalari ham qiyomatgacha boqiy qoladigan, u zotning hayotlariga bog‘liq bo‘lmagan ma’naviy mo‘jiza-Qur’oni Karim qilindi.

Otamiz Odam alayhissalomdan boshlab Payg‘ambarimiz Muhammad solallohu alayhi vasallam zamonlariga qadar necha yuz ming Payg‘ambarlar o‘tgan bo‘lsa, hammalariga Alloh taolo tomonidan berilgan mo‘jizalari bordir. Lekin bizning Payg‘ambarimizning mo‘jizalari o‘tgan Payg‘ambarlarga qaraganda yana ham ko‘proqdir.

Ulug‘ allomalarimizning ba’zilari Qur’ondan boshqa Rasululloh solallohu alayhi vasallamning mo‘jizalari uch mingdan ortiqroq, deydilar. Ammo, bu mo‘jizalarning ichida eng ulug‘i bu albatta Qur’oni Karimdur. 

Payg‘ambarimiz Muhammad solallohu alayhi vasallam mo‘jizalarini bilmoq uchun uch yo‘l bor.

Birinchisi: Payg‘ambarimiz Muhammad solallohu alayhi vasallam butun insoniyatga payg‘ambar qilib yuborilganlar. Lekin u kishi onadan tug‘ulganlaricha o‘qimaganlar, yozishni bilmaganlar. Bu kishiga Qur’oni Karimga o‘xshagan fasohat va balog‘atda eng oliy bo‘lgan bir ulug‘ mo‘tabar kitobni o‘z ko‘ngillaridan chiqarib yozmoq hech qachon mumkin emas. Qalam ushlamagan, harf tanimagan kishi kitob yozish u yoqda tursin, o‘z ismini ham yoza olmaydi. Bu ish esa oqillar oldida ochiq haqiqatdir. 

Shunday ekan, Rasululloh solallohu alayhi vasallam bu ulug‘ Qur’onni qayerdan keltirdilar? 

Hech shak-shubhasiz Payg‘ambarimizga Allohdan kelgandur. U kalomni Alloh taoloning Payg‘ambarlariga vahiyni yetkazadigan elchi ya’ni Jabroil alayhissalom 23 yil mobaynida tarqoq xolatda tushirdilar. 

Ikkinchisi shulki, Payg‘ambarimiz tug‘ilgan davrrdagi arablar til to‘grisida, so‘z darajasida shunday rivoj topgan ediki, gapga chechanlik, shoirlikning eng yuqori choqqisiga yetgan edilar.

Shunday bir fursatda Alloh taolo o‘zining kalomini Payg‘ambarimizga yuborib, arablarni ichidagi eng zo‘r shoirlarni ham lol qoldiruvchi qilib qo‘ydi.O‘sha paytda Makkada eng zo‘r shoirlarning she’rlari ka’batullohga osib qo‘yilardi. ”Kavsar” surasi tushgach, uni ham ka’batullohga osishganda boshqa shoirlar: “Bu basharni so‘zi emas” deb ham yuborishgan ekan. 

Mana shundan keyin arab shoirlari o‘zlaricha Qur’oni Karimga o‘xshatib she’r yoza boshladilar. Lekin Alloh taolo o‘zini kalomida Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallamga xabar berib quyidagi oyatni nozil qildi: 

"قل لئن اجتمعت الانس والجن على ان ياتوابمثل هذاالقرءان لاياتون بمثله ولوكان بعضهم لبعض ظهيرا"

 ”Agar insu jinlar to‘planib, ushbu Qur’onga o‘xshash narsa keltirmoqchi bo‘lsalar, bunda ba’zilari bazilariga yordamchi bo‘lsalar ham, unga o‘xshashini keltira olmaslar”.[1]

Barcha insonlarga ham, jinlarga ham juda oz ilm berilgandir. Hatto ular ruh haqida hech narsa, bila olmay hayrondir. Madomiki, shunday ekan, hammalari bir bo‘lib, o‘zaro yordamlashib harakat qilsalar ham, Qur’onga o‘xshash narsa keltira olmaydilar. Qur’on jumlalari kabi jumlalar topa olmaydilar. Lekin Qur;oni Karimning mo‘jikorligi faqat so‘z, jumlalar, balog‘at-fasohat yoki uslub jihatidan emas, balki insoniyatning barcha mushkulotlarini hal qilishda, unga ikki dunyo saodatini ato etuvchi mukammal va adabiy, har zamon va har makonga mos dastur taqdim qilishida hamdir. Bunday ilohiy dasturni hech kim, hatto dunyodagi barcha insonlarga barcha jinlar qo‘shilib bir-birlariga yordam berib uringanlarida ham yarata olmaydilar. Ular Qur’onga o‘xshash narsani keltirish u yoqda tursin, shu bor Qur’onni to‘g‘ri anglashga ham ojizlik qiladilar. 

d) Qur’oni Karim nozil bo‘lishining boshlanishi. Payg‘ambarimiz Muhammad solallohu alayhi vasallam inson mukammal bo‘ladigan yosh 40 yoshga yetganlarida ko‘proq yolg‘izlikni xohlar edilar. Makka atrofida joylashgan bir tog’dagi g‘orda, ya’ni “Xiro” g‘orida ko‘proq bo‘lib u yerda bobolari Ibrohim alayhissalomni dinlaridagi ibodatni qilardilar. Bu ibodatlari “tahannus” deb ataladi. Ya’ni, yolg’iz holda, dunyo ishlari haqida, undagi razolatlarni qandoq yo‘qotish, haqiqatni, adolatni yuzagachiqarish va boshqa fazilatlar to‘g’risida fikr yuritardilar. Bu yolg‘iz  bo‘lishlari ham Alloh taolo tarafidan payg‘ambarlikka tayyorlash edi. Uylariga har zamoda kelib, ozuqalarini olib, yana chiqib ketardilar. Shunday kunlarning birida aniqrog‘i Ramazon oyining 21-kunida odatdagiday ibodat qilib turganlarida to‘satdan bir kishi suratdagi farishta keldi. Bu farishta Jabroil alayhissalom edi. U kishi kelib: “Ey Muhammad, suyunchi bering men sizga Robbingiz bo‘lgan Alloh taolodan xabar olib keldim” dedilar va payg‘ambarimizga qarab, “O‘qi” dedilar. Shunda payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam “Men o‘qishni bilmayman”, deganlarida Jabroil alayhissalom u kishini quchoqlab siqdilar, hattoki payg‘ambarimiz solallohu alayhi vasallamni jonlari chiqqanday bo‘lib ketdi. Keyin yana “O‘qi” dedilar. Payg‘ambarimiz solallohu alayhi vasallam avvalgi gaplarini qaytardilar. Bu hol uch marotaba takrorlangandan so‘ng Jabroil alayhissalom “Alaq” surasining avvalgi 5 oyatini o‘qidilar va payg‘ambarimizga o‘rgatdilar. Bu voqea payg‘ambarimiz uchun qandaydir bir qo‘rqinch tug‘dirdi. Chunki, u kishi farishta bilan birinchi marta uchrashib turgan edi. Shuning uchun ham qattiq hayajonda uylariga borib: “Meni o‘rab qo‘yingar” deb aytdilar. Shunda Hadicha onamiz u kishini o‘rab qo‘ydilar. 

Titroqlari bosilgandan so‘ng u kishi bo‘lgan voqeani aytib berdilar. Bu voqeani eshitgan onamiz u kishiga tasalli berib, shunday dedilar: “bu narsa yaxshilikkadir, chunki siz doimo barchaga yaxshilik qilasiz, sizday odamga yomonlik yetmaydi” va  bu haqda qarindoshi bo‘lmish Varaqa ibn Navfalt so‘rashlikni ko‘ngillariga tugib qo‘ydilar. 

Shu tariqa Qur’oni Karim dunyo osmonidan yer yuziga Jabroil alayhissalom tomonidan 23 yil mobaynida tarqoq xolda tushirilib turildi.

Qur’oni Karimning nozil bo‘lishi haqida so‘z borganda ulamolarimiz uni bir yo‘la va bo‘linib-bo‘linib nozil bo‘lishi haqida baxs yuritadilar. 

[1]  Isro surasi 88 oyat

Axunjanov Qobilxon

ta'lim nmuassasasi o'qituvchisi