Яратилиш санаси 30.11.2025

Alloh taoloning soyasida soyalanadiganlar

 

١)عن ابن عباس رضي الله عنه قال من قرأ إذا صلى الغدات ثلاث آيات من أول سورة الأنعام إلى [ويعلم ما تكسبون] نزل إليه أربع ألف ملك يكتب له مثل أعمالهم ونزل إليه ملك من فوق سبع سماوات ومعهم مرزبة من حديد فإن أوحى الشيطان في قلبه شيئا من الشر ضربه ضربة حتى يكون بينه وبينه سبعون حجبا فإذا كان يوم الثيامة قال الله تعالى له أنا ربك وأنت عبدي امش في ظلي واشرب من الكوثر واغتسل من السلسبيل وادخل الجنة بغير حساب ولا عذاب

Ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Kim bomdod namozini o‘qib bo‘lgach, An’am surasining boshidan “و يعلم ما تكسبون” oyatigacha bo‘lgan uch oyatni o‘qisa, unga to‘rt ming farishta nozil bo‘ladi va ular banda uchun o‘z amallari miqdorida savob yozadilar.

Yana unga yetti qavat osmonning ustidan bir farishta tushadi, u bilan birga temirdan yasalgan bolta (marzaba) bo‘ladi. Agar shayton uning qalbiga biror yomonlik vasvasa qilsa, u farishta shaytonni bir urib, banda bilan o‘rtasiga yetmishta parda hosil qiladi (shaytonni unga yaqinlashtirmaydi).

Qiyomat kuni bo‘lganda, Alloh taolo bandaga:

— “Men sening Parvardigoringman, sen Mening bandamsan. Mening soyamda yurgin, Havzi Kavsardan ichgin, Salsabildan yuvingin, va hisob-kitobsiz, azobsiz jannatga kiraver”, — deb aytadi.»

Salsabil nima?

Bu borada Inson surasining 18-oyatida:

> ﴿عَيْنًا فِيهَا تُسَمَّى سَلْسَبِيلًا﴾

“U yerda Salsabil nomli bulak bor.”

Lug‘aviy ma’nosi

Salsabīl so‘zi lug‘atda quyidagi ma’nolarga ega:

1. Jannatdagi manba / buloq

2. Oqimi juda yumshoq, yoqimli, oson ichiladigan suv.

3. Ba’zi lug‘atlarda: “qulay oqadigan, tomoqdan oson o‘tadigan suv”.

Nega bu yerda An'am surasi keltirildi?

عن أنس بن مالك قال قال  رسول الله صلى الله عليه وسلم نزل سورة الأنعم ومعها كوكبة من الملائكة تسد ما بين الخافقين لهم زجل بالتسبيح والتقديس والأرض ترتج ورسول الله صلى الله عليه وسلم يقول سبحان الله العظيم

“An’om surasi nozil bo‘lganda, u bilan birga sharq bilan g‘arb orasini to‘sib qo‘yadigan darajada ulkan bir farishtalar to‘passi keldi. Ularning ovozi baland bo‘lib, Allohni tasbeh aytishar va Alloh taoloni ulugʻlashardi. Yer esa (vahiyning ulug‘ligidan) titrar edi. Rasululloh ﷺ: ‘Subhanallohil-‘azim’ deb turardilar.”

٢)ثلاثة يتحدثون في ظل العرش آمنين والناس في الحساب رجل لم يأخذه في الله لوم لائم ورجل لم يمد يده إلى ما لا يحل له ورجل لم ينظر إلى ما حرم عليه

“Uch kishi Arshning soyasida turib so‘zlashadilar, odamlar esa hisob-kitobda turadilar.

1. Alloh yo‘lida gapirganda hech kimning malomati (tanqidi, bosimi) uni to‘xtata olmagan kishi.

2. Qo‘lini o‘ziga halol bo‘lmagan narsaga cho‘zmagan kishi.

3. Ko‘zini Alloh taqiqlagan narsalarga qaratmagan kishi.”

٣)قال موسى يا رب من مساكنك في حظيرة القدس ومن يستظل بظلك يوم لا ظل إلا ظلك قال أولئك الذين لا ينظرون بأعينهم الزنا ولا يبتغون في أموالهم الربا ولا يأخذون على أحكامهم الرشام أولئك طوبى لهم وحسن مآب

Muso (alayhissalom)ning so‘zlari rivoyat qilinadi, ular dedilar: “Ey Rabbim, Sening yaqin hovlingda, hurmat ko‘radiganlardan kimlar bo‘ladi?

Va qiyomat kuni hech qanday soya bo‘lmagan kunda Sening Soyangda panoh topadiganlar kimlar?”

Alloh taolo ularga dedi: “Ular shular:

— ko‘zlari bilan zino manzaralariga boqmaydiganlar,

— mol-mulklarida ribo (foiz)ni izlamaydiganlar,

— hukm chiqarishlarida pora olmaydiganlar.

Ular uchun Tubo va goʻzal xotima boʻlsin.”

Hazirotul qudus nima?

Lug‘aviy ma’nosi

Hazira (حظيرة) — panoh joy, himoya ostidagi hudud, to‘planadigan muqaddas makon.

Qudus (قُدْس) — poklik, muqaddaslik, ulug‘lik.

Shu bois “Haziratul-Qudus” — “Poklik huzuridagi muqaddas panoh”, “Muqaddas yaqinlik joyi” degani.

Islom ulamolari bu iborani quyidagi ma’nolarda ishlatgan:

▪ Allohga eng yaqin bo‘ladigan martaba, daraja

Bu jannatning eng yuksak rutbasi bo‘lishi ham mumkin.

▪ Farishtalarning muqaddas jamlanadigan joyi

Ba’zan mufassirlar “haziratul-qudus”ni farishtalarning yuksak osmonlardagi muqaddas hududi deb ta’riflagan.

▪ Allohning maxsus marhamati ostidagi pok qavm

Ba’zan “ haziratil-qudus” — “Allohning pok huzurida bo‘ladigan kishilar” degan ma’noda ishlatiladi.

Muhiddinov Abdulaziz

Ta'lim muassasasi 2-kurs talabasi