Тилни тийиш
Тилни тийиш ҳақида Пайғамбаримиз с.а.в
عَنْ سَهْلِ بْنِ سَعْدٍ ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ، قَالَ : مَنْ يَضْمَنْ لِي مَا بَيْنَ لَحْيَيْهِ وَمَا بَيْنَ رِجْلَيْهِ أَضْمَنْ لَهُ الْجَنَّةَ
“Ким менга икки оёғи орасидаги нарсанинг ва икки жағи орасидаги нарсанинг кафолатини берса, мен унга жаннатнинг кафолатини бераман”
أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ، قَالَ : مَنْ كَثُرَ كَلامُهُ كَثُرَ سَقَطُهُ ، وَمَنْ كَثُرَ سَقَطُهُ كَثُرَتْ ذُنُوبُهُ ، وَمَنْ كَثُرَتْ ذُنُوبُهُ كَانَتِ النَّارُ أَوْلَى بِهِ. مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَلْيَقُلْ خَيْرًا أَوْ لِيَصْمُتْ
“Кимнинг гапи кўпайса, хатоси ҳам кўпаяди. Кимни гуноҳи кўпайса, дўзахга тушиши бор. Ким Аллоҳга ва охират кунига иймон келтирса, яхши нарсаларни гапирсин ёки жим ўтирсин”.
Ибн Масъуд р.а. Аллоҳнинг номига қасам ичиб айтар эдиларки: “Ер юзида узоқ муддат қамаб қўйишига энг муҳтож нарса тилдир”.
Амирал муъминийн ҳазрати Абу Бакр р.а. тилларидан бирон ортиқча сўз чиқиб кетмаслиги учун, оғизларига доимо тош олиб юрар эдилар.
Мухаллад ибн Ҳусайн: “50 йилдан бери узр айтишга сабаб бўладиган бирор оғиз сўз айтмадим”.
Ҳакимлардан бири: “Тил йиртқич ҳайвон каби. Агар уни қўйверсам, мени еб қўяди”.
Луқмони Ҳакимдан сўрадилар: “Сизни бунчалик ҳикматга нима етказди?”, “Билган нарсамни сўрамайман, кераксиз нарсани гапирмайман”, деб жавоб берган экан.
Айримларимиз касод учраётганимиз ёки бошимизга балоларнинг келишилиги ёки ишимизнинг юришмаслигининг сабаби бу тилдан қилаётган гуноҳларимиздадир. Мана шу тил билан ношукрчилик қилинади, туҳмат, бўҳтон қилинади. Бировни ғийбат ёки бир дўстни бошқа бировга чақишлик ва яна жуда катта гуноҳлардан бири бу ёлғончиликдир. Аллоҳ таоло дейди:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَمَن يُطِعْ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا
“Эй мўминлар! Аллоҳдан қўрқинглар, тўғри сўзни сўзланглар! (Шунда Аллоҳ таоло) ишларингизни ўнглар ва гуноҳларингизни мағфират қилур. Ким Аллоҳга ва Унинг пайғамбарига итоат этса, бас, улуғ бахтга эришибди”
عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىِّ رَفَعَهُ قَالَ « إِذَا أَصْبَحَ ابْنُ آدَمَ فَإِنَّ الأَعْضَاءَ كُلَّهَا تُكَفِّرُ اللِّسَانَ فَتَقُولُ اتَّقِ اللَّهَ فِينَا فَإِنَّمَا نَحْنُ بِكَ فَإِنِ اسْتَقَمْتَ اسْتَقَمْنَا وَإِنِ اعْوَجَجْتَ اعْوَجَجْنَا ».
“Одам боласи тонг оттирса, унинг аъзоларининг барчаси тилга: “Бизнинг ҳаққимизда Аллоҳдан қўрқ! Биз сенга боғлиқмиз. Тўғри бўлсанг, тўғримиз. Эгри бўлсанг, эгримиз”, дейдилар”.
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ، أَنَّهُ ارْتَقَى الصَّفَا فَأَخَذَ بِلِسَانِهِ، فَقَالَ: يَا لِسَانُ، قُلْ خَيْرًا تَغْنَمْ، وَاسْكُتْ عَنْ شَرٍّ تَسْلَمْ، مِنْ قَبْلِ أَنْ تَنْدَمَ، ثُمَّ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ:أَكْثَرُ خَطَايَا ابنِ آدَمَ فِي لِسَانِهِ.
“Абдуллоҳ Сафо тоғига чиқиб, тилларини кўрсатиб дедилар: “Эй тил, фақат яхши сўзни гапир, бой бўласан. Пушаймон бўлишдан олдин, ёмон гаплардан сақлан, саломат қоласан”. Сўнгра дедилар: “Мен Расулуллоҳ с.а.в.дан эшитдим: “Одам фарзандининг кўпгина хатоси ўзининг тилидандир”, деб марҳамат қилганлар”.
Муҳаммад Нажмиддинов
"Ҳидоя" ўрта махсус ислом
билим юрти ходими
